در مقاله معرفی انواع شاخه های کوهنوردی میخواهیم به شناخت بیشتر با شاخه های زیر مجموعه رشته محبوب و پرطرفدار کوهنوردی بپردازیم و با این شاخه ها بیشتر آشنا شویم:
فهرست محتوا:
Toggleکوهنوردی چیست؟
کوهنوردی را میتوان در چهار کلمه ورزش، لذت، چالش و زیبایی خلاصه کرد، کوهنوردی، یکی از قدیمی ترین، جذاب ترین و چالش برانگیزترین ورزش های جهان است که می تواند به فرد کمک کند تا از طبیعت لذت ببرد و خود را به چالش بکشد، همچنین می تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی فرد نیز کمک کند.
کوهنوردی میتواند بهصورت تفریحی یا حرفهای انجام شود. کوهنوردی تفریحی معمولاً شامل پیمایش مسیرهای کوتاه و کمشیب است، در حالی که کوهنوردی حرفهای شامل صعود به کوههای بلند و مرتفع است. هدف اصلی کوهنوردی صعود کردن و رسیدن به قله کوه هاست که با توجه به نوع فعالیت، تجهیزات مناسب و مخصوصی نیاز دارد.
کوهنوردی را میتوان بهعنوان یک ورزش، یک تفریح، یک ماجراجویی تعریف کرد. از نظر ورزشی، کوهنوردی یک فعالیت بدنی است که بهمنظور ارتقای سطح سلامت جسمی و روحی انجام میشود. از نظر تفریحی، کوهنوردی یک فعالیت لذتبخش است که باعث میشود افراد از طبیعت و زیباییهای آن لذت ببرند. از نظر ماجراجویی، کوهنوردی یک فعالیت هیجانانگیز است که باعث میشود افراد با چالشهای جدیدی روبرو شوند.
کوهنورد کیست؟
کوهنورد فردی است که بهصورت تفریحی یا حرفهای به یک یا چند شاخه از ورزش کوهنوردی میپردازد که باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
آمادگی جسمی و روحی مناسب
مهارتهای فنی کوهنوردی در شاخه مربوطه
تجهیزات مناسب کوهنوردی با توجه به نوع فعالیت
فواید کوهنوردی :
کوهنوردی دارای فواید زیادی برای سلامت جسمی و روحی افراد است. از جمله فواید کوهنوردی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود سلامت قلب و عروق
- کاهش وزن
- تقویت عضلات و استخوانها
- افزایش استقامت
- بهبود تعادل و هماهنگی
- کاهش استرس و اضطراب
- افزایش اعتماد به نفس
- تقویت روحیه
انواع شاخه های رشته کوهنوردی :
1. کوهنوردی پایه MOUNTAINEERING :
ورزش پایه کوهنوردی را میتوان به طور کلی به دو بخش اصلی تقسیم بندی نمود که باتوجه به میزان مهارت و تجربه، علاقه و آمادگی جسمانی میتوان به انجام فعالیت در یک یا هردو شاخه پرداخت، در زیر به مرعفی مختصری از هرکدام میپردازیم:
کوهپیمایی TREKKING AND HIKING :
کوهپیمایی نوعی از ورزش کوهنوردی است که به صورت پیمایشی انجام میشود و به معنای پیادهروی در مسیرهای کوهستانی است که معمولاً کوتاه و کمشیب هستند. کوهپیمایی یک فعالیت تفریحی است که برای لذت بردن از طبیعت و زیباییهای آن انجام میشود و میتواند در سلامت روح و جسم تاثیر بسیار زیادی داسته باشد، برنامه های کوهنوردی پیمایشی خود به دو بخش ترکینگ TREKKING و هایکینگ HIKING تقسیم بندی میشود. جهت کسب اطلاعات کامل در مورد این دو شاخه میتوانید به مقاله تفاوت فعالیت ترکینگ TREKKING و هایکینگ HIKING مراجعه کنید.
صعود فنی یا آلپاین ALPINE CLIMBING :
صعود فنی یا آلپاین یک نوع کوهنوردی است که شامل صعود به کوههای مرتفع، مسیرهای صعبالعبور،دشوار و خطرناک است، این نوع کوهنوردی نیاز به مهارت و آمادگی جسمانی بالا و تجهیزات کامل و مخصوص دارد.
صعود فنی یا آلپاین یک چالش بزرگ و هیجانانگیز است که میتواند روحیه کوهنورد را تقویت کند. صعود فنی یا آلپاین، یک فعالیت گروهی است که همکاری و هماهنگی بین اعضای تیم را میطلبد. این نوع صعود، یک تجربه فراموشنشدنی است که میتواند خاطرات زیادی را برای کوهنورد رقم بزند.
ویژگیهای صعود فنی یا آلپاین:
- صعود به کوههای مرتفع و صعبالعبور
- استفاده از تجهیزات فنی مانند طناب، کارابین، بست و پیچهای یخ و ...
- نیاز به آمادگی جسمی و روحی بالا
- نیاز به مهارتهای فنی کوهنوردی
2. سنگ نوردی یا صخره نوردی ROCK CLIMBING :
سنگ نوردی یا صخره نوردی یکی از شاخه های اصلی و بسیار پر طرفدار از رشته کوهنوردی است، سنکگنوردی یک فعالیت ورزشی و ماجراجویانه است که شامل صعود به صخرههای طبیعی یا مصنوعی است. این فعالیت نیازمند تواناییهای بدنی قوی، مهارتهای فنی و تجهیزات مناسب است و در انواع و مدل های مختلف انجام میشود. در زیر به انواع مختلف شاخه سنگنوردی اشاره میکنیم:
سنگ نوردی سنتی TRADITIONAL CLIMBING :
سنگنوردی سنتی همان مدل اولیه و اصیل و قدیمی سنگنوردی است که به نام ترد نیز شناخته میشود، در سنگنوردی سنتی کوهنورد توسط ابزار های فنی میانی مانند ترایکم، هگزان، انواع کم، نات ،میخ و… در طول مسیر ابزارگذاری میکند و سپس تمام ابزار ها به طور کامل جمع آوری میشود. این ابزار ها سبب ایجاد امنیت و جلوگیری از سقوط کوهنوردی میشود.
از آنجا که در سنگنوردی سنتی هیچ چیزی در طبیعت باقی نمی ماند، احترام به محیط زیست کاملا رعایت میشود، البته در اوایل شروع این شاخه قرار دادن و رها کردن میخ ها درون شکاف ها امری رایج بود اما بعد ها در سنگنوردی های سنتی این میخ ها نیز جمع آوری میشدند.
سنگ نوردی ورزشی SPORT CLIMBING :
سنگ نوردی ورزشی یک نوع سنگ نوردی است که شامل صعود به صخرههایی است که در آنها تجهیزات اضافی یا حمایت ها مانند گیرههای فلزی (رول بولت) از قبل در مسیر نصب شدهاند که سنگنورد میتواند طناب خود را توسط ابزار کوییک دراو به میانی های نصب شده متصل کند، این کار سبب افزایش ایمنی در هنگام سقوط میشود. این نوع سنگ نوردی به نسبت سنگ نوردی سنتی ایمن تر و سریع تر است.
در سنگنوردی سنتی تمام فعالیت بر بر ری سنگ ها و صخره های طبیعی انجام میشود در صورتی که سنگنوردی ورزشی یا اسپرت علاوه بر صخره های طبیعی در داخل باشگاه نیز انجام شود.
یکی از زیر مجموعه های سنگنوردی اسپرت سنگ نوردی سرعتی SPEED CLIMBING است که در این دو کوهنورد به طور همزمان تلاش میکنند تا سریعترین زمان ممکن را برای صعود به یک مسیر مشخص ثبت کنند. مسیرهای سنگ نوردی سرعتی معمولاً کوتاه و مستقیم هستند و بین 15 تا 20 متر ارتفاع دارند.
بولدرینگ BOULDERING :
بولدرینگ یک نوع دیگری از سنگ نوردی است که در آن کوهنورد بدون استفاده از طناب و تجهیزات اضافی، و تنها با یک کفش مسیرهای کوتاه و کمارتفاع را صعود میکند. مسیرهای بولدرینگ معمولاً بین 2 تا 6 متر ارتفاع دارند و برای ایجاد امنیت در هنگام سقوط، هم در باشگاه و هم در طبیعت از تشک های مخصوصی جهت جلوگیری از آسیب دیدگی هنگام سقوط استفاده میشود.
ویژگیهای بولدرینگ
بولدرینگ دارای ویژگیهای زیر است:
- صعود به مسیرهای کوتاه و کمارتفاع
- عدم استفاده از طناب و تجهیزات اضافی
- نیاز به قدرت و چابکی بالا
بیشتر بدانید: اگه میخوای بدونی چه لوازمی برای کوهنوردی باید همراه داشته باشی مقاله راهنمای انتخاب لوازم کوهنوردی رو مطالعه کن.
دیواره نوردی BIG WALL CLIMBING :
دیواره نوردی یک نوع سنگ نوردی بسیار حرفه ای است که در آن کوهنورد مسیرهای بلند و مرتفع را صعود میکند. مسیرهای دیواره نوردی معمولاً بیش از 50 متر ( صد ها تا هزارن متر) ارتفاع دارند و ممکن است صعود آنها روزها یا حتی هفتهها طول بکشد.
فعالیت دیواره نوردی معمولا از مسیرهای چند طوله انجام میشود و برای انجام صعود در دیواره نوردی از تکنیک های صعود مصنوعی و طبیعی استفاده میشود.
ویژگیهای دیواره نوردی :
دیوار نوردی دارای ویژگیهای زیر است:
- صعود به مسیرهای بلند و مرتفع
- نیاز به زمان ، مهارت و آمادگی جسمی بالا
- استفاده از تجهیزات تخصصی
مراحل دیواره نوردی
دیوار نوردی معمولاً به پنج مرحله تقسیم میشود:
- بررسی مسیر: قبل از شروع صعود، کوهنورد باید مسیر را بهطور کامل بررسی کند تا از خطرات احتمالی مطلع شود.
- نصب کارگاه: کارگاه محلی است که کوهنورد در آن میتواند طناب خود را محکم کند. کارگاه معمولاً با گیرههای فلزی نصب میشود.
- صعود: کوهنورد با استفاده از دستها و پاهای خود به سمت بالا میرود.
- نصب کارگاه در طول مسیر: در طول مسیر، کوهنورد باید کارگاههای دیگری را نیز نصب کند تا در صورت بروز مشکل، بتواند از طناب خود استفاده کند.
- پایان صعود: پس از رسیدن به بالای مسیر، کوهنورد باید از طناب خود پایین برود.
فری سولو FREE SOLOING :
فری سولو یک نوع سنگ نوردی است که در آن کوهنورد بدون استفاده از طناب، کارگاه و سایر تجهیزات ایمنی، مسیر را صعود میکند. فری سولو یکی از خطرناکترین و ترسناک ترین انواع سنگ نوردی است و در صورت بروز مشکل، احتمال آسیبدیدگی یا مرگ کوهنورد بسیار زیاد است.
تاریخچه فری سولو :
فری سولو اولین بار توسط کوهنوردان ایتالیایی در دهه ۱۹۵۰ میلادی انجام شد. در آن زمان، فری سولو بهعنوان یک چالش شخصی برای کوهنوردان تلقی میشد. با گذشت زمان، فری سولو به یک ورزش رقابتی تبدیل شد و امروزه کوهنوردان زیادی در سراسر جهان به این ورزش مشغول هستند.
مخاطرات فری سولو :
- سقوط: در صورت سقوط، کوهنورد بدون طناب و تجهیزات ایمنی، به زمین برخورد میکند.
- گیر افتادن: در برخی موارد، کوهنورد ممکن است در حین صعود گیر کند و نتواند به جلو یا عقب برود. در این صورت، کوهنورد در معرض خطر سقوط یا آسیبدیدگی قرار میگیرد.
- خستگی: فری سولو یک فعالیت بسیار دشوار و خستهکننده است. در صورت خستگی، کوهنورد ممکن است دچار اشتباه شود و در معرض خطر قرار بگیرد و سقوط کند.
مشهورترین فری سولوهای جهان :
تعدادی از فری سولوهای جهان بسیار مشهور هستند و به عنوان شاهکارهای سنگ نوردی شناخته میشوند. از جمله مشهورترین فری سولوهای جهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صعود آلن روت به دیواره یخی نورث فریزبرگ در سال ۱۹۷۰
- صعود لارس آندرسن به دیواره یخی یخی مارین در سال ۱۹۸۲
- صعود ایلکس لوپر به دیواره یخی یخی نورث فریزبرگ در سال ۱۹۸۸
- صعود ایلکس لوپر به دیواره یخی یخی آل کاپچینو در سال ۲۰۰۵
- صعود ایلکس لوپر به دیواره یخی یخی آل کاپچینو در سال ۲۰۱۲
تفاوت بولدرینگ BOULDERING و فری سولو FREE SOLOING در ارتفاع فعالیت است، فری سولو در ارتفاعات بالا انجام میشود و سقوط در این فعالیت به معنای مرگ و پایان زندگیست.
سولو دیپ واتر DEEP WATER SOLOING :
سولو دیپ واتر (Deep Water Soloing) یا دی دبلیو اس (DWS) یک نوع از کوهنوردی و سنگ نوردی است که در آن کوهنورد بدون استفاده از طناب یا تجهیزات ایمنی، به صخرهای صعود میکند که در پایین آن آب قرار دارد. در این روش در صورت سقوط ، کوهنوردی داخل آب می افتد، این روش به نسبت فری سولو ایمنی بالاتری دارد اما نیاز به مهارت های برخورد با آب و شیرجه نیز میباشد. سولو دیپ واتر یک فعالیت چالشبرانگیز و هیجانانگیز است که نیاز به مهارتهای فنی و آمادگی جسمی بالا دارد.
تاریخچه سولو دیپ واتر :
سولو دیپ واتر اولین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی در ایالات متحده آمریکا انجام شد. در آن زمان، کوهنوردان آمریکایی شروع به صعود به صخرههایی کردند که در پایین آنها آب قرار داشت. با گذشت زمان، سولو دیپ واتر به یک ورزش مستقل تبدیل شد و امروزه افراد زیادی در سراسر جهان به این ورزش مشغول هستند.
انواع سولو دیپ واتر
سولو دیپ واتر به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- سولو دیپ واتر خشک (Dry DWS): در سولو دیپ واتر خشک، صخرهای که به آن صعود میشود، در بالای سطح آب قرار دارد.
- سولو دیپ واتر مرطوب (Wet DWS): در سولو دیپ واتر مرطوب، صخرهای که به آن صعود میشود، در زیر سطح آب قرار دارد.
بیشتر بدانید: برای شناخت بهترین برند های لوازم و تجهیزات کوهنوردی حتما مقاله بهترین برند های لوازم کوهنوردی در دنیا رو بخون.
3. یخ نوردی ICE CLIMBING :
یخ نوردی یک نوع دیگری از کوهنوردی است و بسیار شبیه به سنگنوردی انجام میشود، با این تفاوت که در آن کوهنورد به صعود از صخرهها و آبشارهای یخی، یخچال های طبیعی و دیواره های پوشیده از یخ میپردازد. این نوع کوهنوردی نیاز به مهارت و تجربه بسیار بالایی در استفاده از تبر و کلنگ یخ و کرامپون دارد.
تاریخچه یخ نوردی:
یخ نوردی اولین بار در قرن نوزدهم میلادی توسط کوهنوردان در آلپ انجام شد. در آن زمان، یخ نوردی بهعنوان یک روش برای صعود به قلههای مرتفع آلپ استفاده میشد. با گذشت زمان، یخ نوردی به یک ورزش مستقل تبدیل شد و امروزه کوهنوردان زیادی در سراسر جهان به این ورزش مشغول هستند.
انواع یخ نوردی :
یخ نوردی به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- یخ نوردی خشک (Dry tooling): در یخ نوردی خشک، کوهنورد از یخ شکنهای مخصوص برای صعود به آبشارهای یخی استفاده میکند.
- یخ نوردی خیس (Wet tooling): در یخ نوردی خیس، کوهنورد از یخ شکنها و میخهای یخ برای صعود به آبشارهای یخی استفاده میکند.
4. صعود ترکیبی و درای تولینگ MIXED CLIMBING AND DRY TOOLING :
صعود ترکیبی (Mixed climbing) و درای تولینگ (Dry tooling) دو نوع از فعالیت های زیر شاخه کوهنوردی هستند که بسیار به یخ نوردی شباهت دارند، در این فعالیت کوهنورد به صخرههایی صعود میکند که ترکیبی از سنگ و یخ هست. در صعود ترکیبی، کوهنورد از تجهیزات سنگ نوردی و یخ نوردی استفاده میکند. در درای تولینگ، کوهنورد از یخ شکنهای مخصوص برای صعود به صخرههای سنگی استفاده میکند.
ویژگیهای صعود ترکیبی و درای تولینگ
صعود ترکیبی و درای تولینگ دارای ویژگیهای زیر هستند:
- صعود به صخرههایی که ترکیبی از سنگ و یخ هستند
- استفاده از تجهیزات سنگ نوردی و یخ نوردی
- نیاز به مهارتهای فنی و آمادگی جسمی بالا
5. صعود مصنوعی AID CLIMBING :
صعود مصنوعی (Aid climbing) یک نوع شاخه از کوهنوردی و سنگنوردی است که در آن کوهنورد از تجهیزات مصنوعی (میانی ها) برای صعود به مسیر استفاده میکند. صعود مصنوعی اغلب در فعالیت های دیواره نوردی و صعودهای چندطوله استفاده میشود و تجهیزات مصنوعی یا میانی ها شامل میخ،لتها،کام، نات و سایر تجهیزاتی هستند که به کوهنورد کمک میکنند تا به صخره بچسبد.
صعود مصنوعی یک فعالیت خطرناک است و در صورت بروز مشکل، احتمال آسیبدیدگی یا مرگ کوهنورد بسیار زیاد است. از جمله معایب صعود مصنوعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خطر سقوط: در صورت سقوط، کوهنورد ممکن است به زمین برخورد کند و دچار آسیبدیدگی شود.
- نیاز به تجهیزات تخصصی: صعود مصنوعی نیاز به تجهیزات تخصصی دارد که میتواند گران قیمت باشد.
- زمانبر بودن: صعود مصنوعی معمولاً زمانبرتر از سنگ نوردی طبیعی است.
ویژگیهای صعود مصنوعی
صعود مصنوعی دارای ویژگیهای زیر است:
- استفاده از تجهیزات مصنوعی
- نیاز به مهارتهای فنی و آمادگی جسمی بالا
- امکان صعود به مسیرهایی که با استفاده از سنگ نوردی طبیعی امکانپذیر نیست
6. غار نوردی CAVE CLIMBING :
غارنوردی (Caving) یکی از فعالیت ورزشی زیر شاخه رشته کوهنوردی است که در آن افراد به غارها صعود میکنند و به کاوش در غارها و مسیرهای زیرزمینی نیز میپردازند غارنوردی یک فعالیت چالشبرانگیز و هیجانانگیز است که نیاز به مهارتهای فنی و آمادگی جسمی بالا دارد.
تاریخچه غارنوردی :
غارنوردی اولین بار در قرن نوزدهم میلادی توسط افراد کنجکاو و ماجراجو انجام شد. در آن زمان، غارنوردی بیشتر بهعنوان یک فعالیت تفریحی و ماجراجویانه انجام میشد. با گذشت زمان، غارنوردی به یک ورزش مستقل تبدیل شد و امروزه افراد زیادی در سراسر جهان به این ورزش مشغول هستند.
انواع غارنوردی
غارنوردی به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- غارنوردی ورزشی (Sport caving): غارنوردی ورزشی به غارنوردی در غارهایی گفته میشود که دسترسی به آنها آسان است و تجهیزات تخصصی زیادی نیاز ندارد.
- غارنوردی فنی (Technical caving): غارنوردی فنی به غارنوردی در غارهایی گفته میشود که دسترسی به آنها دشوار است و تجهیزات تخصصی زیادی نیاز دارد.
7. اکسپدیشن یا محاصره ای EXPEDITION STYLE :
اکسپدیشن (Expedition) یا محاصره ای یک سبک از کوهنوردی است که در آن کوهنوردان مدت زمان طولانی را با راه اندازی کمپ های متعدد در کوهستان میگذرانند و برای صعود به قله ها، از تجهیزات و امکانات زیادی استفاده میکنند. این روش معمولا در ارتفاعات بالای 6000 متر و به صورت گروهی استفاده می شود.
ویژگیهای سبک اکسپدیشن
سبک اکسپدیشن دارای ویژگیهای زیر است:
- صعود به قلههای بلند و دشوار
- استفاده از تجهیزات و امکانات زیادی
- صرف زمان طولانی در کوهستان
- کار گروهی و همکاری
8.اسکای رانینگ SKYRUNNING :
اسکای رانینگ (Skyrunning) یک شاخه دیگری از کوهنوردی است که در آن کوهنوردان به صورت دویدن به قلههای کوههای بلند صعود میکنند. اسکای رانینگ یک فعالیت چالشبرانگیز و هیجانانگیز است و در کوه های با ارتفاع 2000 متر و بالاتر و حداقل شیب 6% انجام میشود و نیاز به آمادگی جسمی و روحی بالایی دارد.
تاریخچه اسکای رانینگ :
اسکای رانینگ اولین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی در آلپهای ایتالیا انجام شد. در آن زمان، کوهنوردان ایتالیایی شروع به دویدن به قلههای کوههای آلپ کردند. با گذشت زمان، اسکای رانینگ به یک ورزش مستقل تبدیل شد و امروزه افراد زیادی در سراسر جهان به این ورزش مشغول هستند.
انواع اسکای رانینگ :
اسکای رانینگ در مدل های مختلفی شامل اولترا، ورتیکال، اسکای، اسکای اسپید، پله نوردی، اسکای بایک، اسکای راید انجام میشود اما در کل میتوان این فعالیت را به دو مدل اصلی زیر تقسیم بندی نمود:
- اسکای ماراتن (SkyMarathon): اسکای ماراتن یک مسابقه دو استقامتی است که در آن شرکتکنندگان باید مسافتی بین ۴۲ تا ۴۴ کیلومتر را در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر طی کنند.
- ماراتن تریل (Trail Marathon): ماراتن تریل یک مسابقه دو استقامتی است که در آن شرکتکنندگان باید مسافتی بین ۴۲ تا ۴۴ کیلومتر را در مسیرهای کوهستانی طی کنند.
برای مشاهده و خرید تجهیزات کوهنوردی میتوانید به دسته بندی لوازم کوهنوردی مراجعه نمایید.