کارابین یک حلقه فلزی با یک دهانه فنر دار است که برای اتصال سریع و برگشت پذیر وسایل به یکدیگر استفاده می شود. این ابزار در طیف گسترده ای از از فعالیتهای ورزشی و صنعتی کاربرد دارد، از جمله کوهنوردی، سنگنوردی، قایقرانی، دره نوردی، درختکاری، امداد و نجات، بالن سواری، دسترسی با طناب، نجات در آبهای خروشان، حرکات آکروباتیک، نماشویی، کارهای ساختمانی و برخی از عملیات نظامی و صنعتی که ما در این مقاله به شناخت انواع کارابین فنی و کوهنوردی میپردازیم.
در فعالیتهای کوهنوردی فنی، کارابینها نقش مهمی در ایمنی و موفقیت صعود دارند. کارابینهای کوهنوردی فنی باید از مواد باکیفیت و مقاوم در برابر ضربه و سایش ساخته شده باشند و دارای مقاومت کافی برای تحمل بارهای سنگین باشند.
کاربین در اصل یک حلقه فلزی با یک یا دو دهانه است که برای اتصال طناب، ابزار، یا سایر تجهیزات در برنامه های کوهنوردی فنی مانند سنگنوردی، غارنوردی، دره نوردی و یخ نوردی استفاده میشود. کارابینها معمولاً از آلومینیوم یا فولاد ساخته میشوند و دارای یک قفل هستند که از باز شدن تصادفی دهانه جلوگیری میکند. این کارابین ها در انواع مختلفی وجود دارند و هر نوع برای کاربرد خاصی طراحی شده است .
فهرست محتوا:
Toggleمعرفی اجزای اصلی کارابین:
- فریم: فریم اصلی قسمت بزرگ و اصلی آن است که در واقع شکل کارابین را تعیین می کند. بدنه اصلی معمولاً از آلومینیوم یا فولاد ساخته می شود , باید از استحکام کافی برخوردار باشد تا بتواند بار وارد شده به کارابین را تحمل کند.
- ستون فریم: ستون فریم، ستون مرکزی کارابین است که از فریم پشتیبانی میکند. ستون فریم معمولاً از جنس فلز ساخته شده است و باید از استحکام کافی برخوردار باشد تا بتواند وزن کارابین را تحمل کند.
- دهانه: دهانه، قسمت باز کارابین است که از آن برای اتصال طناب یا سایر تجهیزات استفاده میشود. دهانه کارابین باید از اندازه مناسبی برخوردار باشد تا طناب یا سایر تجهیزات به راحتی از آن عبور کنند.
- قفل ایمنی: قفل کارابین قسمت مهمی از کارابین است که برای جلوگیری از باز شدن غیرعمدی دهانه کارابین استفاده میشود. قفلهای کارابین در انواع مختلف برای کاربرد های مختلف ساخته میشوند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
- دماغه: دماغه، قسمت انتهایی کارابین است که به آن لبه نیز گفته میشود.
- پین: پین قسمتی است که دهانه کارابین را به بدنه اصلی متصل می کند. پین معمولاً از فلز ساخته شده و دارای یک فنر است که دهانه را در جای خود نگه می دارد.
- اندازه ورودی: اندازه ورودی، اندازه دهانه کارابین است که مشخص میکند چه قطری از طناب یا سایر تجهیزات میتواند از آن عبور کند. اندازه ورودی کارابین باید با قطر طناب یا سایر تجهیزاتی که قرار است به کارابین متصل شوند، مطابقت داشته باشد.
- محورهای بار افقی و عمودی: محورهای بار افقی و عمودی، دو محوری هستند که بر روی کارابین قرار دارند و بار وارد شده به کارابین را تحمل میکنند.
انواع کارابین بر اساس مکانیزم :
کارابین ها را به طور کلی میتوان به دو مدل کارابین های ساده و کارابین های قفلی یا پیچی تقسیم بندی نمود، که هر کدام با توجه به نوع و سبک فعالیت، کاربرد های مخصوص به خود دارند.
کارابینهای ساده :
کارابینهای ساده، سادهترین نوع کارابین ها هستند. این نوع کارابینها دارای یک دهانه باز هستند که به راحتی میتوان طنابها، تسمهها و سایر تجهیزات را از آنها عبور داد. کارابینهای ساده برای کاربردهایی که نیاز به یک اتصال محکم و ایمن دارند، و بیشتر در کوئیک درا و اتصال به بازو های کارگاه در نقاط ریبلی و خود حمایت موقت مورد استفاده قرار میگیرند.
کارابینهای قفلی یا پیچ:
کارابینهای قفلی دارای یک مکانیزم قفل هستند که از باز شدن ناگهانی دهانه کارابین جلوگیری میکند. این نوع کارابینها برای کاربردهایی که نیاز به ایمنی بالا وجود دارد، مناسب هستند و بیشتر برای اتصال به ابزار های حمایتی،ابزار فرود و نقطه اصلی کارگاه مورد استفاده قرار میگیرند.
کارابین اتومات:
این نوع کارابین دارای یک قفل اتوماتیک است که به طور خودکار باز و بسته می شود. کارابین های اتومات برای اتصال تجهیزاتی که نیاز به باز و بسته شدن سریع و ایمن دارند، مانند طناب، مناسب هستند.
انواع کاربین بر اساس شکل ظاهری :
کارابین ها در شکل ها و طرح های مختلف جهت استفاده در فعالیت ها و کاربرد های گوناگون طراحی و تولید میشوند، در اینجا ما به معرفی 4 مدل از پرکاربردترین اشکال کارابین ها میپردازیم:
کارابین D شکل:
این نوع کارابین از دو سمت متقارن است و یکی از پرکاربردترین انواع کارابین است. شکل D شکل آن باعث می شود که به طور مساوی بار را به دو طرف توزیع کند. کارابین های D شکل برای اتصال طناب، ابزار و تجهیزات کوهنوردی و سنگ نوردی استفاده می شوند.
کارابینهای D شکل برای بخشی از تجهیزات PPE که در آن ایمنی در اولویت است، مانند صخرهنوردی، بسیار عالی هستند، این کارابین دارای یک دهانه باز بوده که به اندازه کافی عریض است تا بتواند طناب کوهنوردی یا تجهیزات اضافی را در خود جای دهد. این کارابین ها بارها را خارج از مرکز به سمت طرف قویتر نگه میدارند.
- اتصال طناب به کارگاه
- اتصال طناب به ابزار صعود
- اتصال طناب به تجهیزات نجات
- اتصال طناب به تجهیزات ایمنی
کارابین D شکل نا متقارن:
کارابین D شکل نا متقارن، یکی از انواع کارابین های D شکل است که به دلیل شکل نامتقارن خود، مزایای خاصی نسبت به کارابین های D شکل متقارن دارد. در کارابین های D شکل متقارن، بار به طور مساوی بین دو طرف دهانه توزیع می شود. این امر می تواند در برخی شرایط، مانند زمانی که بار به طور یکنواخت اعمال نمی شود، مناسب نباشد.
در کارابین های D شکل نا متقارن، بار عمدتاً به یک طرف دهانه اعمال می شود. این امر باعث می شود که کارابین در برابر بارهای نامتقارن مقاوم تر باشد. کارابینهای D شکل نامتقارن بیش از 20 سال است مورد علاقه و استفاده کوهنوردان بوده است.دلیل این محبوبیت این است که کاربین D نامتقارن همیشه در قوی ترین، سبک ترین و فشرده ترین اندازه خود است. این کارابین ها دهانه های بزرگتری نسبت به D های معمولی دارند و هسته اصلی اکثر وسایل کوهنوردی مدرن را تشکیل می دهند.
- اتصال طناب به کارگاه در هنگام صعود یا rappelling
- اتصال ابزارهای کوهنوردی و سنگ نوردی که نیاز به چرخش دارند
- اتصال تجهیزاتی که نیاز به فضای بیشتری دارند
کارابین HMS یا گلابی شکل:
این نوع کارابین شبیه به یک گلابی است و دهانه آن معمولاً با قفل پیچی یا ساچمهای بسته میشود، این کارابین ها کمی نامتقارن هستند و دارای یک دهانه دریچهای وسیع هستند که امکان بریدن آسان طنابها، گرهها، کابلها و دندهها را فراهم میکند. آنها در درجه اول برای مهار و راپل استفاده می شوند، اما همچنین می توانند در نقاط لنگر در تاپ طناب زدن یا صعود چند مرحله ای نیز استفاده گردند.
- اتصال گیرههای صعود به طناب
- اتصال طناب به هارنس
- اتصال طناب به ابزار فرود
کارابین OVAL یا بیضی شکل:
این نوع کارابین دارای دو سمت متقارن است و هیچ کارابینی محبوبتر و ماندگارتر از بیضی نیست. با وجود شهرت ارزان بودن، بیضی بیش از یک قرن است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و هنوز هم یکی از کارابین های همه جانبه است. کارابین OVAL معمولا برای عملیات امداد و نجات و فرود، کاربرد دارد.
کارابین های بیضی شکل نسبت به کارابین D شکل قدرت نگهداری بیشتری را فراهم می کند و تقارن آنها به آنها اجازه می دهد تا برای راپل های ترمز کارابین استفاده شوند.
- فرود با طناب
- اتصال تجهیزات نجات به طناب
کارابین Q شکل:
این نوع کارابین شبیه به حرف Q انگلیسی است و دهانه کارابین در یک طرف بسته است. این امر باعث می شود که کارابین در برابر باز شدن تصادفی مقاوم تر باشد. کارابین Q شکل برای فرود و عملیات نجات کاربرد دارد
- فرود با طناب
- اتصال تجهیزات نجات به طناب
انواع قفل کارابین :
قفل های کارابین به طور کلی به دو دسته بندی اصلی زیر تقسیم بندی میشوند:
- کارابین بدون قفل یا کارابین های معمولی (PPE): این نوع کارابین سادهترین نوع کارابین است و برای اتصال طناب، ابزار و تجهیزات به یکدیگر و همچنین در کوییک درا ها کاربرد دارد.
- کارابین قفلی : این نوع کارابین با پیچ بسته میشود و از امنیت بیشتری نسبت به کارابین بدون قفل برخوردار است. و در دو مدل دستی و اتوماتیک طراحی میشوندو
1. کارابین های معمولی (PPE) :
کارابین های معمولی اتصال دهنده های اصلی با یک دهانه هستند، اما مکانیزم قفل ندارند. به طور کلی، این کارابین ها در کوییک درا Quickdraws بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. کارابینهای معمولی (معروف به کارابینهای پایه) راحتتر از کارابین قفلکننده کار میکنند، اما بهطور تصادفی راحتتر هم باز میشوند. در صورتی که در فعالیت و شرایط خود سهولت و سرعت گیره و بازکردن آن مهمتر از امنیت است، از یک کارابین معمولی استفاده کنید.
لطفاً توجه داشته باشید: از کارابین های معمولی بهتر است تنها در Quickdraws یا کاربرد های جانبی که نیاز به امنیت بالایی ندارند استفاده کنید.
2. کارابین های قفلی:
کارابین های قفلی نوعی کارابین هستند که دارای یک قفل برای جلوگیری از باز شدن تصادفی هستند. این قفل ها می توانند از انواع مختلفی باشند، اما همه آنها به گونه ای طراحی شده اند که با یک حرکت ساده باز یا بسته شوند.
کارابین های قفلی با پیچ بسته میشوند و از امنیت بیشتری نسبت به کارابین های بدون قفل برخوردار هستند، علاوه بر این کارابینهای قفلکننده با مکانیسمهای باز کردن پیچیدهتر نیز در کششهای سریع برای محافظت بیشتر استفاده میشوند.
کارابین های قفل کننده حداکثر ایمنی را ارائه می دهند و در عین حال نیاز به نگهداری آسان تری دارند. اینجاست که مکانیسم های مختلف قفل وارد می شوند.کارابین های قفل شونده به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
1.کارابین های قفل کننده دستی
2. قفل خودکار یا اتوماتیک
همانطور که انتظار دارید، کارابین های قفل دستی دارای مکانیزم قفل دستی هستند که باید به طور مستمر قفل آن به صورت دستی بسته شود. کارابین های قفل شونده خود به خود و به محض رها کردن زبانه به طور خودکار بسته می شوند.
کارابین های قفلی در طیف گسترده ای از فعالیت ها استفاده می شوند، از جمله:
کوهنوردی: کارابین های قفلی برای اتصال طناب به تجهیزات حمایتی، ابزار فرود و سایر تجهیزات کوهنوردی استفاده می شوند.
غواصی: کارابین های قفلی برای اتصال تجهیزات غواصی مانند کابل ناف به بدن غواص استفاده می شوند.
بالا رفتن از درخت: کارابین های قفلی برای اتصال طناب به شاخه ها یا سایر نقاط صعود استفاده می شوند.
کار صنعتی: کارابین های قفلی برای اتصال تجهیزات صنعتی مانند طناب ها، سیم ها و لوله ها استفاده می شوند.
انواع کارابین های معمولی یا پایه :
کارابین دهانه صاف :
دهانه صاف سادهترین نوع دهانه کارابین است. زباین نوع دهانه دارای یک خط صاف و مستقیم است که از یک طرف کارابین به طرف دیگر کشیده شده است. دهانه صاف برای اتصال طنابها، تسمهها، کوئیک دراها به رول ها و سایر تجهیزاتی که به یک اتصال محکم و ایمن نیاز دارند، مناسب است.
مزایا:
- محکم و ایمن
- مناسب برای اتصال طنابها و سایر تجهیزات
معایب:
- خارج کردن طناب و سایر تجهیزات از دهانه ممکن است دشوار باشد
کارابین دهانه خم :
دهانه خم دارای یک انحنای ملایم در وسط است. این انحنا باعث میشود که طنابها و سایر تجهیزات به راحتی وارد کارابین شوند و از دهانه خارج شوند. دهانه خم برای کاربردهایی که نیاز به اتصال سریع و آسان تجهیزات وجود دارد، مناسب است. از این مدل بیشتر برای کوئیک دراها در محل اتصال به طناب در سنگنوردی استفاده میشود.
مزایا:
- ورود و خروج طناب و سایر تجهیزات از دهانه آسان است
- مناسب برای کاربردهایی که نیاز به اتصال سریع و آسان تجهیزات وجود دارد
معایب:
- ممکن است به اندازه دهانه صاف محکم نباشد
کارابین دهانه سنجاقی یا سیمی :
دهانه سنجاقی یا سیمی به دلیل شکل نازکتر جزء سبکترین کارابین ها هستند، این کارابین ها مقاومت بالایی در برابر یخ زدگی دارند و بیشتر برای استفاده در برنامه های یخ نوردی یا محیط های سرد و یخ زده استفاده میشود. دهانه سنجاقی برای کاربردهایی که نیاز به ایمنی بالا وجود دارد، مناسب است.
مزایا:
- بسیار محکم و ایمن
- مناسب برای کاربردهایی که نیاز به ایمنی بالا وجود دارد
- مناسب جهت محیط های سرد و یخی
معایب:
- ممکن است خارج کردن طناب و سایر تجهیزات از دهانه دشوار باشد.
نوع دهانه کارابین باید با توجه به کاربرد مورد نظر انتخاب شود. به عنوان مثال، برای کاربردهایی که نیاز به ایمنی بالا وجود دارد، از کارابینهایی با دهانه سنجاقی یا سیمی استفاده میشود. برای کاربردهایی که نیاز به اتصال سریع و آسان تجهیزات وجود دارد، از کارابینهایی با دهانه خم استفاده میشود و برای کاربردهایی که نیاز به اتصال طنابها و سایر تجهیزات سنگین وجود دارد، از کارابینهایی با دهانه صاف استفاده شود.
انواع کارابین های قفلی یا پیچی :
کارابین های قفلی دستی :
- قفل پیچ (Screw): این نوع قفل از یک پیچ کوچک تشکیل شده است که در دهانه کارابین قرار می گیرد و با پیچاندن آن دهانه کارابین قفل می شود. قفل پیچ برای کاربردهایی که نیاز به امنیت بالا دارند، مانند اتصال طناب به ابزارهای حمایتی، مناسب است.
نکته : در کارابین های پیچی به جهت گیر نکردن قفل، بهتر است پیچ کارابین را تا آخر سفت نکنید و یک نیم دور آخر آزاد گذاشته شود.
2. کارابین Belay Master : یکی از انواع کارابین قفلی دستی است که از یک قفل پیچی برای قفل کردن دهانه استفاده می کند. این قفل بسیار ساده و قابل اعتماد است و برای کاربردهای مختلفی، از جمله اتصال طناب به ابزارهای حمایتی، ابزار فرود، و نقطه اصلی کارگاه، مناسب است. این کارابین مجهز به یک محفظه جهت ایمنی بیشتر قفل و پیچ است.
کارابین های قفلی اتوماتیک:
1. کارابین Twist-lock : نوع دیگری از کارابین قفلی است که از یک قفل پیچی مخفی برای قفل کردن دهانه استفاده می کند. این قفل از نظر ظاهری مشابه کارابین Belay Master است، اما پیچ قفل آن در داخل کارابین قرار گرفته و از بیرون قابل مشاهده نیست.
کارابین های قفل پیچشی دارای آستین چرخشی هستند. قبل از اینکه دهانه را باز کنید، باید قفل را با چرخاندن آستین تقریباً 90 درجه باز کنید. بعد از باز کردن قفل و دهانه با رها کردن زبانه دهانه به صورت اتومات قفل میشود.
2. کارابین Slider : نوع دیگری از کارابین قفلی است که از یک قفل لغزشی برای قفل کردن دهانه استفاده می کند. این کارابین یک سیستم قفل کشویی برای دهانه ایجاد کرده که به سرعت قفل می شود و استفاده از آن با یک دست آسان است.
این قفل از نظر عملکرد، مشابه قفل پیچی است، اما از نظر ساختار، متفاوت است. قفل لغزشی، با حرکت یک پین، دهانه کارابین را قفل می کند. این قفل نسبت به قفل پیچی، از نظر سرعت باز و بسته شدن، برتری دارد.
برای باز کردن قفل باید ابتدا میله کوچکی را که در قسمت بیرونی دهانه قرار دارد به سمت پایین کشده شود تا قفل باز شود. از آنجایی که باز کردن آن بسیار ساده است، این نوع کارابین برای همه شرایطی که نیاز به بستن سریع و ایمن کارابین قفل دارد، ایده آل است. کارابین های اسلایدر به راحتی قابل جابجایی هستند و ایمنی بیشتری نسبت به کارابین های معمولی دارند. از آنجایی که هیچ آستین رزوه ای در این کارابین وجود ندارد، کارابین های کشویی نیز می توانند آزادانه بچرخند.
3. کارابین Triple-lock: نوع دیگری از کارابین قفلی است که از سه قفل برای قفل کردن دهانه استفاده می کند. این قفل ها، دو قفل پیچی و یک قفل ضامن دار هستند. قفل ضامن دار، مانع از باز شدن غیرعمدی قفل های پیچی می شود.
برای باز کردن قفل کارابین نیاز به سه عمل جداگانه دارد، زبانه را به سمت بالا (فشار) یا پایین (کشش) حرکت دهید و سپس آن را بچرخانید تا قفل آن باز شود . این ایمنی بیشتری را در مقایسه با کارابین های قفل پیچشی استاندارد ارائه می دهد. عملیات Hoever با یک دست بسیار دشوار است و نیاز به تمرین دارد.
4. کارابین Ball-lock: این کارابین ها به کارابین های قفل توپی یا ضامن دار نیز شناخته میشوند و نوع دیگری از کارابین قفلی اتوماتیک است که از یک قفل گوی شکل برای قفل کردن دهانه استفاده می کند. این قفل نیز به صورت سه مرحله ای طراحی شده و با حرکت یک گوی، دهانه کارابین را قفل می کند. این قفل نسبت به سایر انواع کارابین قفلی، از نظر سرعت باز و بسته شدن، برتری دارد.
2. کارابین Slider Belay : این کارابین ها مکانیزم قفل دهانه کشویی Belay را با میله فنری داخلی ترکیب می کنند. به این ترتیب، آنها دارای دو مکانیسم قفل کاملاً خودکار هستند که کاملاً مستقل از یکدیگر عمل میکنند.
کارابین تنها زمانی باز می شود که هم میله فنر به سمت بالا فشار داده شود و هم مکانیسم لغزنده آزاد شود. باز کردن میله فنری به خودی خود یا آزاد کردن نوار لغزنده به تنهایی برای باز کردن دهانه کافی نیست. از آنجایی که ترکیب هر دو حرکت عملا پیچیده است، این کارابین ها بسیار ایمن هستند.
علائم و نوشته های بر روی کارابین:
- نام سازنده: نام سازنده کارابین به طور معمول در قسمت بالای کارابین حکاکی یا چاپ می شود.
- شماره مدل: شماره مدل کارابین به طور معمول در قسمت بالای کارابین یا در زیر آن حکاکی یا چاپ می شود. این شماره برای شناسایی نوع کارابین و مشخصات آن استفاده می شود.
- مقاومت در برابر کشش: مقاومت در برابر کشش کارابین به واحد کیلو نیوتن (kN) بر روی بدنه کارابین حکاکی یا چاپ می شود. این مقدار معمولا در سه پارامتر مقاومت در جهت اصلی، مقاومت در جهت فرعی و مقاومت در جهت اصلی با باز بودن دهانه درج میشود و نشان می دهد که کارابین تا چه میزان وزن را در هر حالت می تواند تحمل کند.
- نوع قفل: در صورتی که کارابین دارای قفل باشد، در برخی کارابین ها نوع قفل آن در قسمت پایین کارابین حکاکی یا چاپ می شود.
- استانداردها : بر روی بدنه کارابین استانداردهای جهانی و اروپایی که کارابین از آن بهره برده مانند EN و CE بر روی آن درج میشود.
نکات ایمنی در استفاده از کارابین
- قبل از استفاده از کارابین، حتماً آن را از نظر آسیبدیدگی بررسی کنید.
- کارابینی را انتخاب کنید که متناسب با کاربرد شما باشد.
- از کارابین برای اتصال تجهیزات با وزن بیش از حد مجاز آن استفاده نکنید.
- کارابین را در معرض گرما یا سرمای شدید قرار ندهید.
- کارابین را در معرض مواد شیمیایی قرار ندهید.
- کارابین را به طور منظم هنگام استفاده از نظر آسیبدیدگی بررسی کنید.
کارابین یک ابزار ضروری برای بسیاری از فعالیتهای ورزشی و صنعتی است. انتخاب نوع مناسب کارابین و استفاده صحیح از آن، نقش مهمی در ایمنی شما دارد.
در فعالیتهای کوهنوردی فنی، کارابینها نقش مهمی در ایمنی و موفقیت صعود دارند. کارابینهای کوهنوردی فنی باید از مواد باکیفیت و مقاوم در برابر ضربه و سایش ساخته شده باشند و دارای مقاومت کافی برای تحمل بارهای سنگین باشند.